ԷկոԼուր
Հայաստանում առկա են հողերի պահպանման հետ կապված խնդիրներ, որոնք պահանջում են համապատասխան և ոչ ստանդարտ լուծումներ, կարծում է Հայաստանում ՄԱԿ-ի «Անապատացման դեմ պայքարի» կոնվենցիայի ազգային համակարգող Աշոտ Վարդևանյանը:
«Ըստ կոնվենցիայի` մենք պետք է որոշենք հողերի դեգրադացիան չոր, կիսաչոր, չոր սուբհումիդ տարածքներում: Այսպիսով, Հայաստանի 43 տոկոսը ենթարկվում է անապատացման», - ասաց Աշոտ Վարդևանյանը:
ՄԱԿ-ի «Անապատացման դեմ պայքարի» կոնվենցիան ընդունվեց 1994 թվականին: Հայաստանը ստորագրեց այն 1994 թ. հոկտեմբերի 14-ին և վավերացրեց 1997 թ. հունիսի 2-ին: Կոնվենցիան ՄԱԿ-ի «Կենսաբազմազանության պահպանման մասին» և ՄԱԿ-ի «Կլիմայի փոփոխության մասին» շրջանակային կոնվենցիաների հետ մեկտեղ դասվում է գլոբալ բնապահպանական կոնվենցիաների շարքին:
Հայաստանում անապատացման դեմ պայքարի գործողությունների առաջին ազգային ծրագիրը մշակվեց և ՀՀ կառավարության կողմից հավանության արժանացավ 2002 թ.:
ԷկոԼուր. Ի՞նչ գործընթաց է եղել Հայաստանում կոնվենցիան ստորագրելուց և վավերացնելուց հետո:
Ա. Վարդևանյան. Վավերացնելուց հետո մենք ստանձնել ենք մի շարք պարտավորություններ, մշակել ենք ազգային զեկույցներ և ներկայացրել ենք Կոնվենցիայի քարտուղարություն: Կոնվենցիայի կողմ երկրների 8-րդ կոնֆերանսի ժամանակ Մադրիդում 2007թ. հաստատվեց կոնվենցիայի 10-ամյա ռազմավարությունը: Համաձայն ռազմավարության`կողմ երկրները պետք է մշակեն նոր գործողությունների ազգային ծրագրեր: ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը 2014թ. մշակել է նոր գործողությունների ազգային ծրագրի նախագիծ, քանի որ 2002թ. գործողությունների ազգային ծրագիրն արդեն իսկ վերանայման կարիք ունի, և մի շարք մոտեցումներ արդեն արդիական չեն:
ԷկոԼուր. Բացի բնապահպանության նախարարությունից ո՞ր գերատեսչություններ են ներգրավված այդ միջոցառումների մշակման գործընթացին:
Ա. Վարդևանյան. Այս գործընթացի մեջ ներգրավված են ՀՀ բնապահպանության, գյուղատնտեսության, քաղաքաշինության, տարածքային կառավարման և արտակարգ իրավիճակների, կրթության և գիտության նախարարությունները, ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեն, ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիան, որոշ բուհերը, ոչ կառավարական կազմակերպությունները:
ԷկոԼուր. Իսկ ներգրավված գերատեսչություններն ակտի՞վ են մասնակցում այդ գործընթացներին:
Ա. Վարդևանյան. Ծրագրի նախագիծը ներկայացվել է տարբեր գերատեսչությունների համաձայնեցմանը: Ստացվել են իրենց դիտողություններ և առաջարկություններ: Նախագծում բավականին մեծ է, իմ կարծիքով, օրենսդրական մասը: Բացի, հողային օրենսգրքում փոփոխություններից առաջարկվել են մշակել մի քանի նոր օրենքներ:
ԷկոԼուր. Եթե մենք ընդունենք նոր օրենքներ՝ ի՞նչ է մեզ սպասվում, նոր տնտեսական մեխանիզմնե՞ր…
Ա. Վարդևանյան. Այո, այստեղ մենք պետք է խոսենք նոր տնտեսական մեխանիզմների մասին, որոնք պետք է կարգավորեն հողերի հետ կապված հարաբերությունները: Ի վերջո խնդիրն ինչո՞ւմն է: Առաջին հայացքից թվում է, թե անապատացման դեմ պայքարը կլիմայի փոփոխության հետ ուղղակի առնչություն չունի, բայց եթե մենք ճիշտ և կայուն ենք կառավարում մեր հողերը, դա ուժ է և հասարակության, և էկոհամակարգի պահպանման համար: Ճիշտ կառավարելով՝ պետք է, որտեղ հնարավոր է, կանաչ գոտիներ ստեղծել, իսկ շինարարությունն իրականացնել այնտեղ, որտեղ դժվար է կանաչ գոտիների ստեղծումը: Հայաստանի գյուղատնտեսական մշակովի տարածքների 80 տոկոսը ոռոգման կարիք ունի, բայց մենք ոռոգում ենք մոտ 50 տոկոսը: Ոռոգման համակարգը պետք է հասանելի լինի բոլոր գյուղատնտեսական տարածքների համար:
ԷկոԼուր. Իսկ ի՞նչ է լինում այդ 30 տոկոսի հետ:
Ա. Վարդևանյան. Այն մնացածը Աստծո հույսին է, կամ բերք կունենանք, կամ չենք ունենա: 2007-2014 թթ` 7 տարում, և դրական, և բացասական փոփոխություններ կան: Դրականը` բնության հատուկ պահպանվող տարածքները ընդլայնվել են 102.4 հազար հեկտարով, բազմամյա տնկարքները 7 տարվա ընթացքում ավելացել են մոտ 4500 հեկտարով: Բացասականը` ընդլայնվել են արդյունաբերական և ընդերքօգտագործման համար հատկացված հողամասերը: Խոտհարքները պակասել են 5.8 հազար հեկտարով, վարելահողերը նվազել են 4.6 հազար հեկտարով, արոտները նվազել են 64.1 հազար հեկտարով:
ԷկոԼուր. Իսկ որքանո՞վ են ընդլայնվել արդյունաբերական հողատարածքները:
Արդյունաբերական հողերը կազմում են 36.4 հազար հեկտար, 7 տարվա ընթացքում մոտ 8000 հեկտարով ավելացել են: Հայտնի է, որ նման բաց եղանակով հանքավայրերի, պոչամբարների 1 հեկտարը աղտոտում է մոտ 10 հեկտար շրջակա տարածք:
Իմ նշած 36.4 հազար հեկտարից լեռնահանքային ձեռնարկություններին հանձնված հողերի ընդհանուր տարածքը կազմում է մոտ 12000 հա, որից պոչամբարների տակ են շուրջ 1500 հա:
Հայաստանին ընտրել են մեր տարածաշրջանից որպես «Հողերի չեզոք դեգրադացիայի» պիլոտային ծրագիր իրականացնող երկիր, ըստ որի` այն հողերը, որոնք բարիքներ են ստեղծում, ժամանակի ընթացքում չնվազեն:
 |
 |
«ԷկոԼուր» տեղեկատվական ՀԿ-ն կազմակերպում է հասարակության ներգրավվածությունն ապահովող և հանրային իրազեկությունը բարձրացնող միջոցառումների շարք, որոնք նպատակաուղղված են կլիմայի փոփոխության քաղաքականության ապագա ուղղությունների զարգացմանը և ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության մասին շրջանակային կոնվենցիայի ներքո Հայաստանի Հանրապետության Ազգային մակարդակով սահմանված նախատեսվող գործողությունների փաստաթղթի մշակմանը:
Նյութը պատրաստել է «ԷկոԼուր» տեղեկատվական ՀԿ-ն ՄԱԶԾ Կլիմայի փոփոխության ծրագրի շրջանակներում, պայմանագիր` ARM-002/2015: Սույն հրապարակման մեջ արտահայտած տեսակետները հեղինակային են և պարտադիր չէ, որ համընկնեն ՄԱԿ-ի` ներառյալ ՄԱԶԾ-ի կամ ՄԱԿ-ի անդամ պետությունների պաշտոնական դիրքորոշման հետ:
Մարտ 18, 2015 at 13:20