Դիմում դոնոր կազմակերպություններին՝ կապված Արարատյան դաշտի ստորերկրյա ջրերի հետ

ԷկոԼուր

Բնապահպան հասարակայնության  ներկայացուցիչները Արարատյան դաշտի ստորերկրյա ջրերի վերաբերյալ  հայտարարությամբ դիմել են միջազգային դոնոր կազմակերպություններին:

Հայտարարության մեջ ասված է.

 «ՄԱԿ-ի արդյունաբերական զարգացման հայաստանյան գրասենյակի  /UNIDO/ տնօրեն Անահիտ Սիմոնյանին,

ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի հայաստանյան գրասենյակի  /UNDP/ ներկայացուցիչ Արմեն Մարտիրոսյանին,

Համաշխարհային բանկի հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Ժան -Միշել Հապիին,

Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի /EBRD/ երեւանյան գրասենյակի տնօրեն Մարկ Դեվիսին

Ինչպես հայտնի է, ՀՀ բնապահպանության նախարարությունում տեղի է ունեցել քննարկում՝ Արարատյան դաշտի ստորերկրյա ջրերի կառավարման համար ավտոմատ համակարգի ներդրման վերաբերյալ:

Ձեր ուշադրությունն ենք հրավիրում, որ Արարատյան դաշտի ստորերկրյա ավազանի աղետալի վիճակը պայմանավորված է նրանով, որ ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը ցուցաբերել է հանցավոր անփութություն և անպատասխանատվություն՝ տրամադրելով Արարատյան դաշտի ստորերկրյա ջրային ավազանի ջրօգտագործման թույլտվություններ այնպիսի ծավալով, որը գերազանցում է աղբյուրների վերականգնվող ծավալը: Ընդ որում, անտեսվել են ուսումնասիրությունների արդյունքները, որոնք ահազանգում էին Արարատյան դաշտի ջրային ռեսուրսների աղետալի վիճակի մասին: ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը կատարում էր օլիգարխների պատվերները, ինչը բարձր կոռուպցիոն ռիսկերի նշան է:

Արդյունքում, Արարատյան դաշտի ջրային էկոհամակարգի բալանսը խախտվեց, Արարատյան դաշտի տարածքի մի մասը մնաց առանց ջուր, իսկ մյուս մասը ճահճացավ, ինչը գյուղատնտեսության մեջ հանգեցրեց կորուստների: Լինելով մեղավոր այս հանցանքներում՝ պետական մարմինների պաշտոնյաները չկանգնեցրին մեկ այլ աղետալի ծրագիր՝ Սևանա լճից ջրբացթողումների ավելացումը այնպիսի ծավալներով, որը կհանգեցնի լճի էկոհամակարգի վիճակի կտրուկ վատթարացմանը:

Զարմանալի չէ, որ կոռուպցիոն ռեժիմի առկայության պայմաններում Հայաստանի կառավարությունը չկիրառեց ոչ մի միջոց` պատասխանատվության կանչելու եւ պատժելու տվյալ ոլորտում կործանարար որոշումներ ընդունող անձանց: Ավելին, կառավարությունը ընդունում է նորանոր որոշումներ, որոնք խորացնում են աղետը, օրինակ, նոր 112 հորերի շահագործման որոշումը:

Նշենք, որ Արարատյան դաշտի ստորերկրյա ջրային ռեսուրսներն արդեն իսկ գնահատվել են։ ԱՄՆ ՄԶԳ-ի «Մաքուր էներգիա և ջուր» ծրագրի աջակցությամբ «Հայջրնախագիծ ինստիտուտ» ՓԲԸ-ն և «Մել-Հով» ՍՊԸ-ի կոնսորցիումը զեկույցն այժմ բոլոր շահագրգիռ կողմերին հասանելի է ՄԷՋԾ-ի կայքում: Հայաստանի Արարատյան դաշտի ստորերկրյա ջրային ռեսուրսների ուսումնասիրության արդյունքում պատրաստել են զեկույց, որտեղ նշված են իրավիճակի շտկմանն ուղղված առաջակությունները, որոնք են.

«-Եթե Արարատյան դաշտում շարունակվի ներկա սցենարով ջրօգտագործումը` չպահպանելով 1984թ. հորատանցքերով սահմանված միջին տարեկան ջրառի 34.7մ3/վրկշահագործման ռեժիմը, ապա մոտակա 1-2 տարիների ընթացքում.

•կշարունակվի ստորերկրյա ջրերի մակարդակի իջեցումը և ջրաքանակի նվազումը 5-ից 10 %-ով՝ ավազանի կենտրոնական մասից դեպի արևմուտք և հյուսիս-արևմուտքուղղություններով;

•կշարունակվի ինքնաշատրվանող գոտու տարածքի փոքրացումը;

•կշարունակվի հիդրոստատիկ դրական ճնշման անկման արդյունքում Սևջուր-Ակնալիճ աղբյուրների խմբի ջրատվության նվազումը՝ ընդհուպ մինչև ջրատվության դադարեցում:

- Ստորերկրյա ջրերից ընդհանուր ջրառը սահմանափակել 34,7 մ3/ վրկ կամ տարեկան 1094,3 մլն.մ3/տարի ջրաքանակով,

- ինքնաշատրվանող գոտում ստորերկրյա ջրերից հորատանցքերով օգտագործվող միջին տարեկան ջրառը չպետք է գերազանցի 15,0 մ3/վրկ կամ 473,0 մլն.մ3/տարիջրաքանակը, այդ թվում ձկնաբուծության նպատակով` 12,0 մ3/վրկ կամ 378,4 մլն.մ3/տարի»:

Այս իրավիճակում միջազգային դոնորների համագործակցությունը ՀՀ բնապահպանության նախարարության հետ Արարատյան դաշտի ստորերկրյա ջրային ավազանի վիճակի բարելավման ուղղությամբ առնվազն առաջացնում է տարակուսանք և հասարակության վրդովմունքը:

Մենք կարծում ենք, որ միջազգային դոնոր կազմակերպությունները պետք է անցկացնեն աուդիտ և բացահայտեն աղետի համար պատասխանատու անձանց, պետք է թույլ չտան այդ անձանց մասնակցությունը այս ծրագրում՝ կոռուպցիոն ռիսկերից և ոչ նպատակային ծախսերից խուսափելու համար:

Իր կողմից հասարակությունն արդեն անցկացնում է նման աուդիտ, որի արդյունքների մասին կհայտարարվի հետագայում:

Հարգանքներով`

Ինգա Զարաֆյան` «ԷկոԼուր» տեղեկատվական ՀԿ-ի նախագահ

Հայտարարությանը միացել են նաև`

Էկոլոգիական հասարակական դաշինքը

Լևոն Գալստյանը՝ Համահայկական բնապահպանական ճակատ

Մարի Չաքրյանը` Հայաստանի Օրհուս կենտրոնների տեղեկատվության պատասխանատու

Արթուր Գրիգորյանը՝ «Էկոիրավունք» ՀԿ-ի նախագահ»: 

Հուլիս 29, 2014 at 17:42