ԷկոԼուր
Վրաստանում 2007 թ. հետո մեծ թափով սկսեց զարգանալ հիդրոէներգետիկայի ոլորտը, երբ Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սահակաշվիլին հայտարարեց գետերի մեծ պոտենցիալն օգտագործելու անհրաժեշտության մասին:
Վրացական «Green Alternative» կազմակերպության ներկայացուցիչ Դաթո Չիփաշվիլին ԷկոԼուրի հետ զրույցում նշեց, որ, չնայած ՀԷԿ-աշինությանը զարկ տալու կոչերին, երկրում մինչ օրս չի մշակվել հիդրոէներգետիկայի ոլորտի զարգացման ռազմավարություն:
«Չգիտենք` ինչու են այդքան կառուցում: Պետությունն ասում է, որ էներգապահանջարկն ավելանում է, և շատ ՀԷԿ-եր են պետք: Բայց չկա պաշտոնական փաստաթուղթ, որտեղ գրված լինեն նպատակները, թե ինչ մասնաբաժին պետք է ՀԷԿ-երն ունենան էներգետիկ համակարգում: Ռազմավարական զարգացման պլան պետք է լինի: Խնդիրը բազմիցս բարձրաձայնել ենք, մեկ պատասխան են տալիս` ռազմավարություն գրելու ժամանակ չկա, որովհետև պահանջն այսօր է: Սա լսում ենք ավելի քան 10 տարի: Ներկայում խնդիրը փորձում ենք կարգավորել ԵՄ էներգետիկ համայնքի մակարդակով, որի անդամն է դարձել Վրաստանը 2016թ-ին: Անդամությունը մեզ տվել է պաշտոնական գործիք պետության վրա ներազդելու համար, որովհետև այլ կերպ մեզ չեն լսում»,- ասաց Դաթո Չիփաշվիլին:
Խորհրդային տարիներին Վրաստանում կառուցվել է 65 մեծ ու միջին ՀԷԿ, մեծամասնությունն ունեցել են մեծ ամբարտակներ: 2007թ. հետո պլանավորվել է կառուցել մոտ 200 ՀԷԿ: Ըստ Չիփաշվիլիի՝ խորհրդային տարիների բազմաթիվ նախագծեր, որոնք չէին ընդունվել հենց տեխնիկական խնդիրների պատճառով, Սահակաշվիլիի նախագահության օրոք թարգմանվել են անգլերեն, և իշխանությունն ամեն կերպ նպաստել է դրանց կյանքի կոչելու գործընթացին: Շուրջ 40 փոքր ՀԷԿ արդեն իսկ կառուցվել և շահագործվում է, բայց դրանց մեծ մասն ունեն տեխնիկական խնդիրներ: Օրինակ, 187 ՄՎտ հզորությամբ «Շուավեխի» ՀԷԿ-ի շինարարության ավարտից 2 ամիս անց թունելները փլվել են, այն այսօր չի գործում: 6 ՄՎտ հզորությամբ մեկ այլ ՀԷԿ-ի տարածքում, որը կառուցել էին սողանքային գոտում, փլուզում է տեղի ունեցել, ՀԷԿ-ը 2 անգամ քանդվել է: Որպես խնդրի լուծում արդյունքում սարը հավասարեցրել են գետնին: Տեխնիկական աշխատանքների թերացման հետևանքով նաև մարդկային կորուստներ են եղել:
Դաթո Չիփաշվիլին կարևորեց նաև ամռան ամիսներին ՀԷԿ-երի աշխատանքի արդյունքում էլեկտրաէներգիայի ավելցուկի, և ձմռան ամիսներին գետերում ջրասակավության հետևանքով արտադրված էլեկտրաէներգիայի պակասուրդի խնդիրը: Ավելցուկի պարագայում ամռան ամիսներին ավելանում է էլեկտրաէներգիայի արտահանումը, ձմռան ամիսներին` ներկրումը: Ըստ Չիփաշվիլիի՝ եթե ձմռանը Վրաստանը վճարում է 5 ցենտ ներկրված էլեկտրաէներգիայի սակագնի համար, ապա ամբողջ տարվա ընթացքում շատ բարձր սակագնով գնում այն նորակառույց ՀԷԿ-երից։ Միևնույն ժամանակ արտահանման ներուժը խիստ սահմանափակ է, քանի որ արտահանման սակագինը չի գերազանցում 3 ցենտը։
«Երբ հարցնում ենք, թե ինչպես պետք է բալանսավորել էներգետիկ ոլորտի դիվերսիֆիկացիան, նշում են նոր ՀԷԿ-եր կառուցելու անհրաժեշտության մասին: Բայց դա խնդիր չի լուծում»,- ասաց նա:
Անդրադառնալով վերականգնվող էներգետիկայի մյուս տեսակներին՝ քամու կամ արևի էներգիայի օգտագործմանը՝ Դաթո Չիփաշվիլին նշեց, որ արևային և հողմային էներգետիկայի զարգացումը Վրաստանում մերժվում է մեկ պատճառաբանությամբ՝ թանկ է: Մինչդեռ ըստ բանախոսի՝ Վրաստանում գործող 20 ՄՎտ հզորությամբ միակ քամու էլեկտրակայանը ձմռանը՝ պակասուրդի շրջանում, արտադրում է այնքան էլեկտրաէներգիա, որքան 14 նոր կառուցված ՀԷԿ-եր միասին վերցրած:
Իսկ արևային էներգետիկայի ոլորտը Վրաստանում ինքնուրույն զարգացման փուլում է գտնվում:
Լուսանկնարները՝ Դաթո Չիփաշվիլիի
.jpg)
Մարտ 20, 2020 at 12:30