Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիում տեղի ունեցած «Քաղաքապետերի դաշնագրի 10-ամյակն Արևելյան գործընկերության տարածաշրջանում» համաժողովը հյուրընկալել էր ավելի քան 150 մասնակիցների Հայաստանից, Վրաստանից, Մոլդովայից, Ուկրաինայից, Ադրբեջանից, Եվրոպական միության անդամ երկրներից: Նրանց թվում էին պետական, հասարակական ոլորտների, Եվրոպական միության կառույցների, միջազգային կազմակերպությունների և զանգվածային լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ: Համաժողովն անցկացվեց Եվրոպական միության կողմից ֆինանսավորվող «Քաղաքապետերի դաշնագիր՝ Արևելյան գործընկերություն» ծրագրի շրջանակներում:
Հայաստանից համաժողովին մասնակցեցին ներկայացուցիչներ ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունից, Հայաստանի համայնքների միությունից, ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի հայաստանյան գրասենյակից, Երևանի, Գյումրու, Սպիտակի, Ստեփանավանի, Ապարանի քաղաքապետարաններից, ԶԼՄ-ներից:
«Քաղաքապետերի դաշնագիր»-ը Եվրոպական միության խոշոր նախաձեռնություն է, որը միավորում է տեղական և տարածաշրջանային իշխանություններին, ովքեր հանձնառություն են ստանձնում իրենց տարածաշրջաններում բարձրացնել էներգիայի արդյունավետությունը և վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների օգտագործումը:
Համաժողովը բացեց Թբիլիսիի քաղաքապետ Կախա Կալաձեն՝ նշելով. «Կլիմայի փոփոխությունը մեր բոլորիս մարտահրավերն է, և մենք միասին պետք է պայքարենք դրա դեմ և կատարենք կարևոր փաստաթղթերում ստանձնած պարտավորությունները»:
Եվրոպական հանձնաժողովի Հարևանության և ընդլայնման բանակցությունների գլխավոր տնօրինության (DG NEAR) Արևելյան հարևանության և ինստիտուցիոնալ զարգացման հարցերով տնօրեն Լոուրենս Մերեդիթն ասաց. «Մենք պետք է դիվերսիֆիկացնենք էներգիայի աղբյուրները և ուժեղացնենք էներգետիկ անվտանգությունը, անենք ամեն ինչ, որպեսզի ապագա սերունդներն առողջ ապրեն: Արևելյան գործընկերության տարածաշրջանը՝ ի դեմս 460 ստորագրող կողմերի, հիանալի օրինակ է տեղական իշխանությունների համար ամբողջ աշխարհում»։
Դաշնագիրը ստորագրող կողմերը նախկինում ունեին հանձնառություն կրճատել ջերմոցային գազերի արտանետումները 20%-ով, այնուհետև այս ցուցանիշը հասցվեց 30%-ի: Այժմ քաղաքներն ավելի հավակնոտ նպատակներ են դրել իրենց առջև և հանձն են առել մինչև 2030 թվականը կրճատել արտանետումները 35%-ով:
«Եվրոպական միության երկրների համար այս հանձնառությունը 40% է: Արևելյան գործընկերության տարածաշրջանում մենք քննարկում ունեցանք քաղաքապետերի հետ, և նրանք ասացին, որ իրենց համար սա իրական չէ: Քննարկելով Եվրոպական հանձնաժողովի հետ՝ որոշեցինք արտանետումների նվազեցման հանձնառությունը սահմանել 35%, որպեսզի այն լինի իրատեսական», - ԷկոԼուրի հետ զրույցում ասաց «Քաղաքապետերի դաշնագիր՝ Արևելք» տարածաշրջանային ծրագրի ղեկավար Քրիստոֆ Ֆրերինգը:
ՀՀ-ում ծրագրի իրականացման պատասխանատուն Հայաստանի համայնքների միությունն է: Միության նախագահ Էմին Երիցյանը նշեց, որ «Քաղաքապետերի դաշնագրին» Հայաստանից միացել է 28 համայնք, ինչը, նրա խոսքով, էական թիվ է, քանի որ այդ համայնքներում է բնակվում երկրի բնակչության շուրջ 80 տոկոսը:
«Քաղաքապետերի դաշնագրի» շրջանակներում հանձնառություններ ստանձնած համայնքներին ֆինանսական ուղիղ աջակցություն չի տրամադրվում: Տրվում է փորձագիտական աջակցություն՝ ուժեղացնելու կարողությունները և մշակելու ռազմավարություններ ջերմոցային գազերի արտանետումների կրճատմանն ուղղված ծրագրերի իրականացման համար: «Այս ճանապարհն անցած համայնքները դառնում են Եվրոպական միության դրամաշնորհային ծրագրերի պոտենցիալ շահառուներ», - նշեց Էմին Երիցյանը:
Հայաստանի խոշոր քաղաքները՝ Երևանը և Գյումրին, այս նախաձեռնության մաս են: Երևանում «Քաղաքապետերի դաշնագրի» շրջանակներում իրականացվում է «ԵՄ-ն Երևանի համար. Արևային համայնք» ծրագիրը, որը մեկնարկել է 2017 թվականին, ավարտվել՝ 2022 թվականին: Ծրագրի ղեկավար, Երևանի քաղաքապետարանի աշխատակազմի զարգացման և ներդրումային ծրագրերի վարչության զարգացման և ներդրումային ենթակառուցվածքների ծրագրերի բաժնի պետ Նանա Աբելյանը համաժողովին ներկայացրեց իրականացված աշխատանքները:
ԷկոԼուրի հետ զրույցում Նանա Աբելյանը նշեց, որ ծրագրի բյուջեն 1 միլիոն 250 հազար եվրո է, որից 1 միլիոնը՝ Եվրոպական միության ֆինանսավորումն է, իսկ 250 հազար եվրոն՝ Երևանի քաղաքապետարանի համաֆինանսավորումը: Արդյունքում 97 բազմաբնակարան շենքերի տանիքներին տեղադրվել են արևային ֆոտովոլտային համակարգեր, որոնց միացվել են վերելակների, ներշենքային և բակային լուսավորության համակարգերը, ինչի շնորհիվ ավելի քան 50%-ով նվազել են բնակիչների վճարներն էլեկտրաէներգիայի համար ընդհանուր օգտագործման տարածքներում և 70%-ով կրճատվել է էլեկտրաէներգիայի օգտագործումը: Ըստ Նանա Աբելյանի՝ 1 տարի անց կանխատեսվում է 453 տոննա ջերմոցային գազերի արտանետումների կրճատում:
ԷկոԼուրի հարցին՝ իրատեսական է արդյոք Երևանի համար «Քաղաքապետերի դաշնագրով» սահմանված նոր հավակնոտ հանձնառությունը՝ մինչև 2030 թվականը կրճատել ջերմոցային գազերի արտանետումները 35%-ով, Նանա Աբելյանը պատասխանեց. «Իրատեսական է, եթե բոլոր ոլորտներով աշխատենք»:
Գյումրին «Քաղաքապետերի դաշնագրին» միացել է 2016 թվականին, իսկ 2017 թվականին մշակել է Կայուն էներգետիկ զարգացման գործողությունների իր պլանը: Գյումրու քաղաքապետ Վարդգես Սամսոնյանը համաժողովին ներկայացրեց քաղաքում իրականացված կլիմայական և էներգետիկ ծրագրերը՝ փողոցների հիմնանորոգման, լեդ լուսավորությամբ ապահովման, շենքերի ջերմամեկուսացման աշխատանքները: Նրա խոսքով՝ սուբվենցիոն ծրագրի շրջանակներում համայնքապատկան շինությունների վրա տեղադրվել է շուրջ 50 ֆոտովոլտային վահանակ՝ 2 Մվտ հզորությամբ: «2023 թվականին նախատեսվում է ևս 2.4 Մվտ հզորության տեղադրում՝ քաղաքի փողոցային լուսավորության ապահովման համակարգի համար: Համայնքային բյուջեի հաշվին նախատեսվում է շենքերի ջերմամեկուսացման ծրագրերի իրականացում: Նաև նախատեսվում է 10 էլեկտրոավտոբուսների ձեռքբերում», - ասաց նա:
ԷկոԼուրի հետ զրույցում Վարդգես Սամսոնյանը նշեց, որ քաղաքը մասնակից է նաև մեկ այլ՝ Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի «Կանաչ քաղաքներ» ծրագրին: Այս ծրագրով, ըստ Գյումրու քաղաքապետի, 2017 թվականին հաստատվել է 23.7 միլիոն եվրո ֆինանսավորում, որից մնացել է 6 միլիոն եվրոն: Մնացած 17.7 միլիոն եվրոն, Վարդգես Սամսոնյանի խոսքով, ծախսվել է փողոցների հիմնանորոգման, լուսավորության աշխատանքների, արևային վահանակների տեղադրման համար: Գումարը քաղաքապետարանին է փոխանցվել ՀՀ կառավարության միջոցով:
Թե որքանով են էներգաարդյունավետ և խնայող ծրագրերի արդյունքում կրճատվել քաղաքում ջերմոցային գազերի արտանետումները, Գյումրու քաղաքապետը չնշեց՝ ասելով, որ մոնիթորինգի գործառույթ չունեն:
«Դա ամենամեծ խնդիրն է, ըստ իս: Համայնքներում պետք է իրականացվի մոնիթորինգ: Այստեղ մենք ունենք մեծ թերություն, և դրա լուծումն այն է, որ պետությունը պարտադրի համայնքներին առնվազն տարին մեկ անգամ ներակայացնել հաշվետվություն՝ ինչ ծրագրեր են իրականացվել և այդ ծրագրերի կլիմայական բաղադրիչը», - ասաց «Քաղաքապետերի դաշնագիր՝ Արևելք» ծրագրի փորձագետ Արտեմ Խարազյանը:
«Մեր թիմի նպատակն է տրամադրել համայնքներին աջակցություն՝ մշակելու կայուն էներգետիկ զարգացման և կլիմայական գործողությունների ծրագիր, որը համայնքներն այլ դոնոր կառույցների միջոցով պետք է իրականացնեն: Մեր աջակցությունն է՝ տվյալների հիման վրա էներգետիկ հաշվեկշռի պատրաստում, սրա հիման վրա արտանետումների կադաստրի պատրաստում, արտանետումները նվազեցնելու համար միջոցառումների մշակման գաղափարախոսություն, - ասաց Արտեմ Խարազյանը և թվեց ծրագրի արդյունքները, - 12 համայնք ունեն գործողության ծրագիր, նրանցից 5-ն իրականացվել են Եվրոպական միության աջակցությամբ, մնացածն իրականացնում են սուբվենցիոն ծրագրերով՝ փողոցների լուսավորության համակարգի էներգաարդյունավետ արդիականացում, շենքերի ջերմամեկուսացում, մյուս համայնքներում, որոնք միացել են, պատրաստվել են մասնագետներ»: Ըստ նրա՝ այս գործընթացում հաջողության գրավականը կարող է լինել մեկ մարդը. «Մենք առաջարկում ենք ստեղծել էներգետիկ մենեջերի ինստիտուտը, որպեսզի ամեն համայնք ունենա էներգետիկ մենեջեր, ով իր եռանդի և ջանքերի շնորհիվ գործն առաջ կտանի: Երբեմն մեկ մարդը բավական է, որպեսզի ամեն ինչ փոխվի», - նշեց Արտեմ Խարազյանը:
«Քաղաքապետերի դաշնագիր՝ Արևելք» ծրագրի կողմից ակտիվ համագործակցության և արդյունավետ աշխատանքի համար պարգևատրվեցին Երևանի քաղաքապետարանը, Ստեփանավանի, Սպիտակի, Վանաձորի համայնքապետարանները:
«Քաղաքապետերի դաշնագիր»-ը գործում է կամավորության սկզբունքով: Համայնքները ստանձնում են կամավոր հանձնառություններ, և դրանց չկատարումը որևէ պատժամիջոց չի նախատեսում:
Լուսանկարները՝ Հայաստանի համայնքների միության ֆեյսբուքյան էջից
Դեկտեմբեր 06, 2022 at 12:37