Այս հոդվածում համառոտ կերպով ներկայացված են հանքարդյունաբերական «Լիճքվազ» ՓԲԸ-ի հիմնական աշխատանքային բնութագրերը, ինչպես նաև առանձնացված են լուծում պահանջող բնապահպանական և սոցիալական խնդիրները:
«Լիճքվազ» ՓԲԸ-ի ակտիվների մեջ մտնում են
- Լիճքվազ-թեյի ոսկու հանքավայրը
- հանքի արտադրական հարթակում գտնվող լցակույտը։
«Լիճքվազ» ՓԲԸ-ի ընդերքի շահագործման թույլտվության ժամկետն է 22.11.2012թ․ մինչև 08.02.2036թ։
2018 թվականից ընկերությունն ունի մթնոլորտ սահմանային թույլատրելի արտանետումների (ՍԹԱ) թույլտվություն, իսկ հանքավայրի շահագործման նախագիծը 2017թ. հունիսի 29-ին ստացել է Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման (ՇՄԱԳ) փորձագիտական դրական եզրակացություն։
Հանքավայրի հանքաքարի և օգտակար բաղադրիչների հաշվեկշռային պաշարը 2995,856 հազար տոննա է, որի մեջ ոսկին՝ 17650,85 կգ է, արծաթը՝ 105,24 տոննա, պղինձը՝ 13.421 հազար տոննա։ Տարեկան թույլատրվող արդյունահանման ծավալը՝ 100-300,0 հազար տոննա է։
Հանքավայրի մակերեսը 57,4 հա է։ Հիմնական մետաղներն են՝ ոսկին, արծաթը, պղինձը, ուցեկցողը՝ ցինկ, կապար, բիսմութ, տելուր:
Ազդակիր համայնքներն են Մեղրի համայնքի Մեղրի քաղաքը, Վարդանիձոր (Վարդանիձոր, Թխկուտ և Այգեձոր գյուղեր) և Լեհվազ բնակավայրերը։
Ընկերության կողմից տարեկան արդյունահանվող 150 հազար տոննա հանքաքարը մինչ այժմ հարստացվում է «Կապանի լեռնահարստացման կոմբինատ» ՓԲԸ-ի հարստացուցիչ ֆաբրիկայում։
Հանքավայրի շահագործումից մթնոլորտային օդ են արտանետվում հանքափոշի, ծծմբի անհիդրիդ, ազոտի օքսիդներ, ածխաջրածիններ, մուր, ածխաթթու գազ և բենզապիրեն։
Ընկերությունը 2023թ․ օգոստոսի 16-ին ստացել է ընկերության լեռնահատկացման ակտի տարածքում հարստացուցիչ ֆաբրիկայի մասնաշենքի և նրա ենթակառուցվածքների կառուցման նախագծի ԲՓ-0144-23 փորձագիտական դրական եզրակացությունը։ Ըստ նախագծի՝ ֆաբրիկայի նախատեսվող տարեկան հզորությունը կազմելու է 400 հազար տոննա:
Սրանով Ընկերությունը նախապատրաստվում է 2,66 անգամ արտադրական հզորությունների ավելացման։
Ըստ ՀՀ ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի 2022թ․ ազդակիր Կապան և Մեղրի քաղաքների հողերում ծանր մետաղների՝ վանադիումի, պղնձի, ցինկի, քրոմի, նիկելի, կապարի և մկնդեղի պարունակությունը գերազանցել են սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիաները հետևյալ չափով։
|
Քաղաք |
Վանադիում V |
Պղինձ Cu |
Ցինկ Zn |
Քրոմ Cr |
Նիկել Ni |
Մկնդեղ As |
Կապար Pb |
|
Կապան |
1․1-2․2 |
107․7-213․3 |
7․7-23․7 |
1․7-15․7 |
9․3-17 |
6․5-12 |
1․5-10․7 |
|
Մեղրի |
3․2 |
70․7 |
5․9 |
1․7 |
7․8 |
7․0 |
- |
- Գետերի հատակային նստվածքներում վանադիումի, պղնձի, ցինկի, քրոմի, նիկելի, կապարի և մկնդեղի կոնցենտրացիաները գերազանցում են թույլատրելի սահմանները։
- Ողջի, Արծվանիկ, Նորաշենիկ գետերը հանքարդյունաբերության ազդեցության կրողներն են և ունեն 5-րդ աստիճանի ամենաբարձր աղտոտվածություն։
- Մեղրի գետի ջրերի աղտոտվածությունը Մեղրի քաղաքից 0,5 կմ վերև ըստ մանգանի 5-րդ դասի է, իսկ գետաբերանում՝ 4-րդ ըստ մանգանի և ալյումինի։
- Ողջի գետի ջրերի շարունակաբար աղտոտվում են նաև լքված Կապանի Կենտրոնական հանքավայրից թթվային դրենեժային ջրերով, Կապանի լեռնահարստացման կոմբինատի և Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի արդյունաբերական թափոններով և արտահոսքերով: Աղտոտիչներն են՝ մոլիբդենը, մանգանը, կոբալտը, կալիումը, ծարիրը։
Համաձայն եզրակացության ֆաբրիկայի ջրապահանջը Մեղրի գետից կազմում է օրական 2647 խմ։
Ըստ փորձաքննության պահանջի նախատեսվում է
- Այգեձոր և Լեհվազ բնակավայրերում շաբաթական կտրվածքով մթնոլորտային օդում հանքափոշու կոնցենտրացիաների չափագրումներ
- ֆաբրիկայի հարակից կիրճի ջրային օբյեկտում և Մեղրի գետում՝ շաբաթական կտրվածքով ջրի ջերմաստիճանի, PH-ի, Sb-ի, Cu-ի, Fe-ի, Zn-ի, Pb-ի, SO4 2+-ի, չոր մնացորդի մոնիտորինգի իրականացում:
- Հողում նախատեսվում է As, Fe, SB, Zn, S, Cu, Pb տարրերի և նավթամթերքների տարեկան անալիզների իրականացում։
Հարստացուցիչ ֆաբրիկայի կառուցումը չի համապատասհանում «Լիճքվազ-թեյի ոսկու հանքավայրի շահագործման» աշխատանքային նախագծի շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման հաշվետվություն» փորձաքննական 29.06.2017թ. ԲՓ 60 եզրակացության 2-րդ պահանջին, համաձայն որի՝ տվյալ տարածքում բացառվում է հանքաքարի վերամշակման (ֆաբրիկա, պոչամբար և այլն) և կուտակման աշխատանքների իրականացումը:
Սոցիալական պատասխանատվություն
2020թ․ «Լիճքվազ» ՓԲԸ-աշխատող անձանց թիվը կազմել է 35, իսկ 2021թ․՝ 66 ։
2020թ․ Գորիսի համայնքապետարանին ցուցաբերել է 4 միլիոն 161 հազար 293 դրամի պարենային օժանդակություն։ 2021թ․ որպես նյութական օժանդակություն Մեղրու համայնքապետարանի արտաբյուջետային հաշվին է փոխանցել 6 միլիոն 914 հազար 925 դրամ գումար։ Երկու ֆիզիկական անձի ցուցաբերել է 570 հազար դրամի նյութական օժանդակություն։
2020-2021թթ ընկերությունը ռոյալթի չի վճարել։
Ընկերությունը սահմանված կարգով շրջակա միջավայրի բաղադրիչների (հանքավայրի, բանավանի և լցակույտերի տարածքի մթնոլորտային օդ, մակերևույթյին ջրեր, հողերի,․․․․ ) մշտադիտարկումների վերաբերյալ Շրջակա միջավայրի նախարարություն է ներկայացնում եռամսյակային և տարեկան հաշվետվություններ։
Փետրվար 12, 2025 at 15:17