Տաթև Լազարյան
Արագ փոփոխվող կլիմայի պայմաններում աշխարհի երկրները փորձում են քայլել ժամանակին համընթաց՝ կլիմայի փոփոխության վերաբերյալ իրենց խոստումները կատարելու համար: Հայաստանը, չնայած իր փոքր չափերին, ներկայանում է որպես կլիմայի փոփոխության դեմ գլոբալ պայքարի համարձակ մասնակից։ Սկսած վերականգնվող էներգիայի մեր ունեցած առաջընթացից մինչև էլեկտրական մեքենաների ներմուծման աճ, Հայաստանն առաջընթաց է գրանցում կլիմայի փոփոխության իր հավակնոտ նպատակներին հասնելու գործում:
Բայց քանի որ աշխարհը շարժվում է դեպի ավելի կանաչ ապագա, հետագա ուղին դեռևս լի է դժվարություններով: Հայաստանում ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության ծրագրի ավագ խորհրդական Դիանա Հարությունյանի հետ հարցազրույցում մենք քննարկեցինք կլիմայի ոլորտում իր պարտավորությունների կատարման ուղղությամբ Հայաստանի ձեռնարկած կոնկրետ քայլերը, այն խոչընդոտները, որոնց մեր երկիրը դեռ բախվում է, և երիտասարդության վճռորոշ դերը կլիմայական ճակատագրի ձևավորման գործում:
Կանաչ հեղափոխությունը թեժ փուլում է
Հայաստանում գործող կլիմայի փոփոխության գործողությունների ծրագիրը և Փարիզի համաձայնագրի շրջանակներում ստանձնած պարտավորությունները, որոնք հայտնի են որպես ազգային ներդրում կամ NDC-2, հիմնականում ուղղված են երկրի էներգետիկ հատվածի վերափոխմանը, ինչը կարևոր նշանակություն ունի ոչ միայն արտանետումների կրճատման, այլև տրանսպորտի ապագա փոփոխությունների համար: Դիանա Հարությունյանն առանձնացրել է երեք առանցքային քայլ, որոնք արդեն իսկ Հայաստանը դուրս են բերել կայուն զարգացման ուղի:
- Վերականգնվող էներգիայի օգտագործման աճ. Հայաստանը գերազանցել է արտադրության մեջ վերականգնվող էներգիայի մասնաբաժնի ավելացման իր սեփական կանխատեսումները՝ 2024 թվականի համար նախատեսված ցուցանիշներին հասնելով նախատեսված ժամկետից շուտ:
- Էլեկտրական մեքենաների ներդրում. Կառավարության աջակցության շնորհիվ էլեկտրական մեքենաների ներմուծումը կտրուկ աճել է, և 2021-2024 թվականներին ավելի քան 20,000 էլեկտրական մեքենա է դուրս եկել մայրուղիներ: Երևանի քաղաքապետարանը նախատեսում է ավելացնել էլեկտրական տրանսպորտի մասնաբաժինը։
- Էներգաարդյունավետության բարձրացում. շինարարության և արդյունաբերության ոլորտներում զգալի բարելավումներ են տեղի ունեցել նորացված շինարարական նորմերի, կառավարության կողմից աջակցվող ֆինանսական խթանների, Կանաչ կլիմայի հիմնադրամի առաջատար նախագծի և նպատակային վարկավորման ծրագրերի շնորհիվ:
Այս ձեռքբերումները ներկայացնում են կարևոր քայլեր ճիշտ ուղղությամբ:
Խոչընդոտների հաղթահարում. NDC-3 և հաջորդ փուլ
Մինչ Հայաստանը պատրաստում է իր երրորդ ազգային ներդրումը (NDC) 2025-2035 թվականների համար, Հարությունյանը նշում է կոնկրետ նպատակներ սահմանելու դժվարությունները, որոնք առաջացել են հատկապես այն պատճառով, որ որոշ ոլորտներում դեռևս բացակայում են երկարաժամկետ ռազմավարությունները: Շահագրգիռ կողմերի հետ խորհրդակցությունները շարունակվում են, և երկրորդ NDC-ի տվյալները մանրակրկիտ վերլուծվում են` կլիմայի այս հավակնոտ ճանապարհային քարտեզի հաջորդ քայլերը պարզելու համար:
Երիտասարդության ուժը. Հայաստանի հաջորդ կլիմայական առաջնորդները
Հայաստանի կլիմայական ռազմավարության թերևս ամենահետաքրքիր կողմերից մեկը երիտասարդ սերնդի կողմնորոշումն է։ Հարությունյանը կարևորել է երիտասարդության ներգրավումը բնապահպանական կրթության և կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարում: Սկսած դպրոցական ծրագրերից, վերջացրած մասնագիտական կրթությամբ և համալսարանական նախագծերով ՝ հայ երիտասարդներն արդեն իսկ ակտիվ դերակատարություն ունեն երկրի ապագա կլիմայի ձևավորման գործում:
«Կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարի ապագան երիտասարդների ձեռքում է», - ասում է Հարությունյանը,- «Մենք տեսնում ենք, որ ավելի ու ավելի մեծ ուշադրություն է դարձվում թվային գործիքներին և արհեստական ինտելեկտին՝ այն ոլորտներին, որտեղ երիտասարդներն ունեն առաջնորդության ներուժ, ինչպես նաև ավելի ու ավելի շատ հնարավորություններ՝ էկոլոգիապես մաքուր աշխատանք ստանալու համար: Համագործակցելով համալսարանների հետ և խրախուսելով նորարարությունը ՝ մենք հիմք ենք դնում կլիմայի առաջնորդների նոր սերնդի համար»:
Մայիս 06, 2025 at 19:19