Որոտանի հիդրոկասկադի ջրամաբարների վերաբերյալ տեղեկատվությունը բաց չէ. ԷկոԼուրը նամակ է հղել պատկան մարմիններին

Որոտանի հիդրոհամալիրի շահագործման համար կառուցված Սպանդարյանի, Շամբի, Տաթևի, Տոլորսի ու Անգեղակոթի ջրամբարների վերաբերյալ տեղեկատվությունը հասանելի չէ լայն հանրությանը: Այս ջրամբարների տարեկան լցվածության, ոռոգման և հիդրոէներգետիկ նպատակներով ջրառի մասին տվյալները հրապարակային չեն: Ինչպես նաև հրապարակային չէ, թե ինչ աշխատանքներ են իրականացվել ջրամբարների, նաև «Սպանդարյան», «Շամբ» և «Տաթև» ՀԷԿ-երի ջրանցքների և ջրագծերի անվտանգ աշխատանքի ապահովման համար: 

 

ԷկոԼուրը նամակով դիմել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարար Ռոմանոս Պետրոսյանին, ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Գնել Սանոսյանին, ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարար Անդրանիկ Փիլոյանին, ՀՀ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի ղեկավար Հովհաննես Մարտիրոսյանին՝ ստանալու համար այդ ջրամբարների լցվածության, դրանցում առկա խնդիրների ու անվտանգության աստիճանի, հիդրոէներգետիկ նպատակներով ջրամբարների ջրի օգտագործման ծավալների և արդյունքում ծագած հարցերի վերաբերյալ:

 

Նամակի մեջ մասնավորապես նշված է.

 

«ՀՀ կառավարության 21.11.2013թ. №1496-Ա որոշմամբ «Որոտանի հիդրոէլեկտրակայանների համալիր» ՓԲԸ-ի գույքային համալիրի հիմնական մասն օտարվել է  ամերիկյան «Քոնթուր Գլոբալ ՀիդրոԿասկադ» ՓԲԸ-ին։ 2015 թվականի օգոստոս 12-ին ընկերությունը և ՀՀ կառավարությունը հայտարարեցին Որոտանի կասկադի ակտիվները  180 մլն դոլարով ձեռքբերելու գործարքի ավարտի մասին: Այդպիսով, ընկերությունը ստացավ Որոտանի հիդրոհամալիրի երեք՝ «Սպանդարյան» (76 ՄՎտ), «Շամբ» (171 ՄՎտ) և «Տաթև» ՀԷԿ-երը 25 տարով շահագործելու լիցենզիա: Մամուլում հրապարակված տեղեկատվության համաձայն՝ ընկերությունն, ըստ ստորագրված պայմանագրի, իրավունք ունի գրավադրելու հիդրոհամալիրի շահագործման համար կառուցված Սպանդարյանի, Շամբի, Տաթևի, Տոլորսի, Անգեղակոթի ջրամբարների պատվարները:

Այս ջրամբարների տարեկան լցվածության, ոռոգման և հիդրոէներգետիկ նպատակներով ջրառի մասին տվյալները հրապարակային չեն: Ինչպես նաև հրապարակային չէ, թե ինչ աշխատանքներ են իրականացվել ջրամբարների, նաև «Սպանդարյան», «Շամբ» և «Տաթև» ՀԷԿ-երի ջրանցքների և ջրագծերի անվտանգ աշխատանքի ապահովման համար: Նշենք, որ  2016-2021թթ. հարավային ջրավազանային տարածքի կառավարման պլանի համաձայն՝ այս ջրավազանային կառավարման տարածքում վթարի վտանգավորության տեսանկյունից բարձր ռիսկային համարվող և հնարավոր արտակարգ իրավիճակ ստեղծող հիդրոտեխնիկական կառույցների թվում նշված են նաև Սպանդարյանի, Տոլորսի ջրամբարները, «Սպանդարյան», «Շամբ» և «Տաթև» ՀԷԿ-երի ջրանցքները և ջրագծերը:

«Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի  համաձայն՝ խնդրում ենք տրամադրել մեզ տեղեկատվություն հետևյալի մասին.

ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարին

1. Ինչո՞ւ չեն հրապարակվում Սպանդարյանի, Շամբի, Տաթևի, Տոլորսի, Անգեղակոթի ջրամբարների լցվածության մասին տվյալները:
2. Վերջին 5 տարիների ընթացքում որքանո՞վ են լցված եղել Սպանդարյանի, Շամբի, Տաթևի, Տոլորսի, Անգեղակոթի ջրամբարները:
3. Ջրօգտագործման թույլտվությունների համաձայն՝ վերոնշյալ ջրամբարներից որքա՞ն ջրառ է նախատեսված Որոտանի հիդրոհամալիրի և որքա՞ն ջրառ ոռոգման նպատակով:
4. Կլիմայի փոփոխությամբ պայմանավորված՝ արդյո՞ք այս ջրամբարներում նկատվում է ջրալցվածության նվազում:
5. Լուծված չեն հիդրոէլեկտրակայանների շահագործման ժամանակ գոյացող տրանսֆորմատորային և այլ կարգի յուղերի (1-4 վտանգավորության դասի թափոններ) անվտանգ հավաքման, պահեստավորման և դրանց չեզոքացման ու վնասազերծման հարցերը: Ի՞նչ քայլեր է ձեռնարկում նախարարությունը խնդրի կարգավորման համար:
6. Որոտանի հիդրոհամալիրի տեխնիկական վերազինման բնապահպանական ծրագրով նախատեսված՝ Անգեղակոթ, Սպանդարյան, Շամբ, Տոլորս ջրամբարներում ձկնապաշտպան կառույցները չեն տեղադրվել: Ի՞նչ քայլեր է ձեռնարկում նախարարությունը ջրամբարներում ձկնապաշտպան միջոցառումների իրականացման տեսանկյունից:

ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքներին նախարարին

1. Վերջին 5 տարիների ընթացքում տարեկան որքա՞ն էլեկտրաէներգիա է արտադրել Որոտանի հիդրոհամալիրը։
2. «Ջրի ազգային ծրագրի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի համաձայն՝ Սպանդարյանի և Տոլորսի ջրամբարներն ընդգրկված են պետական հատուկ նշանակության ջրային համակարգերի ցանկում: Արդյո՞ք «Քոնթուր Գլոբալ ՀիդրոԿասկադ» ՓԲԸ-ն գրավադրել է նաև այս ջրամբարների պատվարները, և արդյո՞ք դա չի հակասում ՀՀ օրենսդրությանը:
3. Վերջին 5 տարիների ընթացքում ոռոգման նպատակով որքա՞ ն ջրառ է իրականացվել «Քոնթուր Գլոբալ ՀիդրոԿասկադ» ՓԲԸ-ի ենթակայության տակ գտնվող ջրամբարներից սնվող ջրանցքներով  և ջրագծերով։
4. 2020-2021թթ «Սյունիք» ՋՕԸ-ի կողմից ի՞ նչ ծավալի աշխատանքներ են իրականացվել ջրանցքների և ոռոգման համակարգերի մաքրման ոլորտում։
5. Վերջին 5 տարիների ընթացքում ի՞նչ սոցիալական ծրագրեր է իրականացրել «Քոնթուր Գլոբալ ՀիդրոԿասկադ» ՓԲԸ-ն ազդակիր բնակավայրերում։

        ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարին

1. Ե՞րբ է վերջին անգամ նախարարությունը ստուգել Սպանդարյանի, Շամբի, Տաթևի, Տոլորսի, Անգեղակոթի ջրամբարների պատվարների, ինչպես նաև Որոտանի հիդրոհամալիրի ՀԷԿ-երի ջրանցքների և ջրագծերի անվտանգությունը և ի՞նչ թերություններ կամ խնդիրներ է արձանագրել:
2. Արդյո՞ք նախարարությունն իրականացրել է վերոնշյալ ջրամբարների տեխնիկական վիճակի ուսումնասիրություն և գնահատել ջրամբարների սեյսմիկ խոցելիությունը և ի՞նչ արդյունքներ է արձանագրել:
3. Արդյո՞ք հեղեղումների վտանգի մասին ահազանգման և նախազգուշացման նպատակով ջրամբարների պատվարներից ներքև ներդրվել են վաղ ահազանգման համակարգեր և հեղեղումների ու սողանքների մոնիտորինգի ծառայություններ, որոնց միջոցով իրականացվի ռիսկերի շարունակական դիտարկում, վերլուծություն և դրանց զարգացումների մասին նախազգուշացում։

ՀՀ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի ղեկավարին

1. Վերջին անգամ տեսչական մարմինը ե՞րբ է ստուգում անցկացրել Որոտանի հիդրոհամալիրում և ինչ խախտումներ է արձանագրել:
2. 2021 թվականին նախարտեսվու՞մ են արդյոք տեսչական ստուգումներ Որոտանի հիդրոհամալիրում»: