Հայաստանը կունենա մետաղական հանքարդյունաբերության տվյալների համակարգված բացահայտումների (ՏՀԲ) հարթակ։ Այն կստեղծվի Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնության (ԱՃԹՆ) Ստանդարտին համապատասխան։ ՏՀԲ-ն կստեղծվի Համաշխարհային բանկի աջակցությամբ իրականացվող «Հայաստանի արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնությանն աջակցություն. լրացուցիչ ֆինանսավորում» (EGPS Grant No. TF0B4808) դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում։ Սույն թվականի մայիսի 2-ի նիստում գործադիրը որոշեց դիմել Համաշխարհային բանկին ծրագրի ավարտման ժամկետը 2024թ․ մարտի 31-ից մինչև 2024թ. դեկտեմբերի 31-ը երկարաձգելու առաջարկով։ ՀՀ կառավարության որոշման հիմնավորման մեջ ՀՀ Վարչապետին առընթեր ԱՃԹՆ քարտուղարությունը որպես ծրագրի ժամկետի երկարաձգման հիմնավորումներ նշել է․
«1․ Այժմ ընթանում է հաստատված տեխնիկական առաջադրանքի հիման և Համաշխարհային բանկի կողմից հավանություն ստացած «Տվյալների համակարգված բացահայտումների ծրագրային փաթեթի» գնման հայտով անցկացված մրցույթի արդյունքների ամփոփման ավարտական փուլը: Նախնական գնահատականով մրցույթի հաղթող մասնագիտական ընկերությունը կընտրվի և նրա հետ համապատասխան պայմանագիր կկնքվի 2024թ. հունիսին, իսկ աշխատանքները կընթանան մինչև դեկտեմբերի 15-ը, որի արդյունքում Հայաստանը կունենա պորտալ, որի միջոցով հանքարդյունաբերության ոլորտի համապատասխան առաջնային տեղեկատվության տիրապետող լիազոր մարմիններում ՏՏ նոր լուծումների միջոցով բացահայտված տվյալները հանրությանը հասանելի կլինեն մեկ վայրից՝ բաց տվյալների ձևաչափերով:
2․ Պլանավորված իրավական ակտերի մշակումը իրագործելու համար, քանի որ դա նույնպես հետաձգվել էր 2024 թվական՝ պայմանավորված այն հանգամանքով, որ դրանց բովանդակությունը բխելու է «Տվյալների համակարգված բացահայտումների ծրագրային փաթեթի» կողմից առաջարկվելիք լուծումներից, որոնք դեռ նոր պիտի մշակվեն (տես 1-ին կետը):
3․ Հայաստանի ԱՃԹՆ-ի 5-րդ ազգային զեկույցը պատրաստելու և հրապարակելու համար: Հայաստանի միջազգային 2-րդ վավերացման գործընթացը, որը սկսվել էր 2023թ. հուլիսի 1-ին՝ ԱՃԹՆ-ի միջազգային քարտուղարության կողմից երկարաձգվել էր և դրա նախնական գնահատականը Հայաստանի բազմաշահառու խմբին՝ ԲՇԽ-ին էր տրամադրվել միայն 2024թ. Հունվարին։ Հաշվի առնելով վավերացման նպատակները՝ ԱՃԹՆ-ի միջազգային քարտուղարությունը Հայաստանի ԱՃԹՆ-ի ԲՇԽ-ին առաջարկել էր հետաձգել ԱՃԹՆ հերթական՝ 5-րդ զեկույցի կազմման աշխատանքները այնպես, որ դրա տեխնիկական առաջադրանքում ներառվեն (առկայության դեպքում) ԱՃԹՆ-ի վավերացման արդյունքում արձանագրվելիք հնարավոր բացերի շտկման առաջադրանքները (ուղղիչ գործողությունները), ինչպես նաև ԱՃԹՆ-ի 2023թ. ստանդարտի նոր պահանջներին վերաբերող առաջադրանքները: Հիմք ընդունելով ԱՃԹՆ-ի միջազգային քարտուղարության առաջարկությունը՝ ԱՃԹՆ-ի ազգային 5-րդ զեկույցի աշխատանքները մեկնարկել են միայն 2024թ. հունվարից՝ կազմվել է վավերացման արդյունքները արտացոլող զեկույցի տեխնիկական առաջադրանքը, որը ս.թ. մարտի 28-ին կայացած բազմաշահառու խմբի նիստում հաստատվելուց հետո դրվել է մրցույթի՝ զեկույցը կազմող անկախ խորհրդատվական ընկերություն ընտրելու և զեկույցը պատրաստելու համար: Նախնական գնահատականով զեկույցի աշխատանքները կընթանան 2-րդ-3-րդ եռամսյակներում, դրա ներկայացման համաժողովը կկազմակերպվի 3-րդ եռամսյակում»:
Հիշեցնենք, որ Հայաստանի 2-րդ վավերացման արդյունքում ԱՃԹՆ միջազգային Խորհուրդը ընդունել է որոշում Հայաստանին շնորհել բարձր գնահատական՝ 2019 թվականի ԱՃԹՆ Ստանդարտը իրականացնելու համար (89,5 միավոր):
ԱՃԹՆ-ն բնական պաշարների բաց և հաշվետու կառավարումը խթանող համաշխարհային ստանդարտ է, որին անդամակցում է 57 երկիր (2023թ. մայիսի դրությամբ):
ԱՃԹՆ-ի ստանդարտն ընդգրկում է բնական պաշարների արդյունահանումից մինչև դրա` երկրի քաղաքացիների վրա ունեցած ազդեցության հետ կապված բոլոր հիմնական խնդիրները, մասնավորապես, ինչպես են տրամադրվում և գրանցվում ընդերքօգտագործման և ոլորտի այլ թույլտվություններն ու պայմանագրերը, ովքեր են այս գործընթացների շահառուները, ինչպիսին են ֆինանսական և իրավական կարգավորումները, որքան արտադրանք է արտադրվում, ինչքան են կազմում ոլորտից պետական բյուջե ուղղվող եկամուտները, ինչպես են տեղաբաշխվում այդ եկամուտները, ինչ ներդրում է ապահովվում տնտեսության մեջ՝ ներառյալ զբաղվածության աճը:
ԱՃԹՆ-ի նպատակը ավելի թափանցիկ և հաշվետվողական պետական և գործարար համակարգերի ստեղծումը, ինչպես նաև հանրային երկխոսության կայացումը խթանելն է՝ դրանով իսկ երաշխավորելով կողմերի միջև փոխընբռնումը: Նախաձեռնությանը միացած յուրաքանչյուր երկրում ԱՃԹՆ-ն իրականացվում է կառավարության, արդյունահանող ճյուղերի գործարար հատվածի կազմակեպությունների և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների կոալիցիայի միջոցով:
Հայաստանը ԱՃԹՆ-ին անդամակցության գործընթացը սկսել է դեռ 2015 թվականին։
Մայիս 03, 2024 at 10:23